Vitamin olarak bilsek de aslında bir ön hormon olan D vitamini vücutta birçok sistemin aktif çalışmasında etkili ve 2000’den fazla genin düzenlenmesinde rol oynar. Gıdalarla bir miktar alabilsek de asıl kaynağı güneş olan D vitamininin büyük kısmı cildimizde güneş ışınlarının etkisi ile sentezlenir. Ultraviyole B (UVB) ışınları D vitamininin en güçlü kaynağıdır. Gıdalardan ise en çok yağlı balıklarda (Somon, sardalya, uskumru gibi), yumurta sarısı, peynir, kefir, yoğurt ve mantarda bulunur.

Eksikliği birçok hastalığa fırsat veriyor

D vitamini halk arasında daha çok kemik sağlığında önemli olarak bilinse de vücutta birçok sistemin düzenli çalışmasında rol oynar. Bunlardan en önemlisi ise son dönemde Covid-19 salgını ile daha çok önemi anlaşılan bağışıklık sistemidir. Covid-19 enfeksiyonu öncesinde de son yıllarda D vitamininin, bağışıklık sisteminin aktif ve normal fonksiyonlarını göstermesi için vücutta yeterli düzeyde olması gerektiği birçok çalışma ile ortaya konulmuştu. Yapılan bu çalışmalar gösteriyor ki, vücudumuzda D vitamini düzeyi optimal seviyenin altında ise bağışıklık sistemimiz iyi çalışmadığından vücudumuz mikropların saldırılarına karşı daha savunmasız kalıyor ve özellikle çocuklarda çok sık tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonları görülüyor. D vitamini düzeyi yetersiz olanlarda oluşan grip, nezle gibi enfeksiyonların daha uzun sürdüğü de çalışmalarla görüldü. Yine yapılan çalışmalarda, tüberküloz denilen verem hastalığına D vitamini eksikliği olan kişilerde daha sık rastlandığı anlaşıldı. İçinde bulunduğumuz pandemi döneminde de D vitamini eksikliği olan kişilerin Covid-19 enfeksiyonunu daha ağır geçirdiği görüldü ve bu kişilerde yoğun bakım servisine yatış oranı daha yüksekti.

Koruyucu etkisi büyük 

D vitamininin bağışıklık sistemindeki önemli rolü olan vücudumuzu enfeksiyonlara karşı koruması ile birlikte birçok kronik hastalığa (Fibromiyalji, tiroid hastalıkları, lupus) karşı da bizi korumaktadır. Multipl skleroz ve otizm gibi hastalıklarda D vitamini düzeyinin yeterli seviyede olması hastalığa karşı destek sağlıyor. Aynı zamanda insülin metabolizmasında da etkili ve insülin direncine karşı da bizi koruyor. Vücut ağırlığını düzenlemede de etkili olan D vitamininin obeziteye karşı da koruyucu olduğu yapılan çalışmalarla görüldü.

Mutluluk hormonu salgılanmasında da katkısı var

D vitamininin aynı zamanda beyinde mutluluk hormonu salgılanmasında da katkısı olduğu görülmüş ve depresyonu olan hastalarda D vitamini düzeyinin yükseltilmesi ile olumlu sonuçlar alınmıştır. Çağımızın vebası niteliğindeki kanserde ise yine D vitamini düzeyinin yeterli ve yüksek dozlarda tutulmasının bazı kanser hastalıkları için riski düşürdüğü gözlemleniyor.